Abraham van Gelderen

Deventer v. 1.2

Family page

Abraham van Gelderen, birth 30 Aug 1862 Schoterland, died 18 Jun 1939 Deventer, buried Deventer, Joodse begraafplaats, nr. 358, occupation: Slager Place (family): Zwolle, Eendrachtstraat 11 to:
Sipora van Gelderen, birth 6 Jul 1866 Hattem, died 9 Apr 1943 Sobibor, Polen, daughter of Abraham van Gelderen and Jentje van der Horst

1) Roosje van Gelderen, alias: Rosetta, birth 8 Sep 1890 Deventer, died 27 Aug 1943 Auschwitz, Polen to:
Mozes Joseph Polak, alias: Moos, birth 25 Aug 1884 Deventer, died 27 Aug 1943 Auschwitz, Polen, occupation: Koopman, rijwielhandelaar, son of Joseph Polak and Rosetta Gotlieb
Bij geboorte van Moos waren Meijer Polak, 66 (ca 1818), koopman, en Amsel Noach, 59 (1824), koopman, getuigen

Gift '38 25,-
Actie juli '40 300,-
Actie '41 vlgs. Richtlijne Vrijwillige armenzorg 150,- (jan.)
Bijdragen '42 - '43 Grijze kaart ontvangen. Geen informatie over bedragen.

Samen met Roos begon hij een fietsenzaak in de voorkamer van een pand aan de Grote Overstraat (nu speelgoedwinkel). Moos kocht fietsen van een schroothandelaar en maakte van de bruikbare onderdelen 'nieuwe' fietsen. Roos gaf het product een likj e verf. Moos nam een pand in de Kleine Overstraat en de Smedenstraat in gebruik. In 1933 deed hij de selectie van Go Ahead een fiets cadeau. Hij had inmiddels een mooi huis aan de Zwolseweg, verhuurde panden aan de Hoge Hondstraat en bezat een ri ante villa in Gorssel. Achter het station had hij zijn fabriek waar hij de fietsen met het merk Tesor (= Roset, dochter van M.J. Polak) produceerde. Hij schonk in 1933 ter gelegenheid van het kampioenschap van het eerste team van Go Ahead aa n de elf spelers een fiets. Echter, er gaat een verhaal dat zijn geschonken fietsen - van Japanse makelij - niet al te sterk waren; een van de elftalspelers had zijn vriendin een paar dagen later achterop en zij was door de fiets gezaktà

De fietsenfabriek zat vanaf 1939 in de Smedenstraat 80 in een hoog pakhuis op de eerste etage.

Na de oorlog heeft de familie Ies de Leeuwe de fietsenhandel genaamd 'Tesor Cycle-Deventer, M.J. Polak' in de Smedenstraat overgenomen.

Was al in 1915 betalend ( 6,24), verkiesbaar en kiesgerechtigd lid van de Joodse Gemeente in Deventer.

Moos Polak was in de beginjaren van Go Ahead (toen nog Be Quick) de grootste oproerkraaier tijdens vergaderingen. Men beweert dat er soms wel zes uitsmijters nodig waren om hem uit het clublokaal te verwijderen. De voetbalclub was toen meer een jo denclub dan Ajax ooit geweest is. In 1902 was zij opgericht door Karel Hollander en in het eerste elftal was de helft van het team joods. De club had daarna ook joodse bestuurders als voorzitter Simon Frankfort. Moos Polak was ÔeÔen van de promin ente leden. Hij liet zich graag gelden, was charismatisch, handig en erg slim. Tot 1911 speelde hij als linksbuiten in het eerste, samen met Han en Karel Hollander: het is dat jaar gepromoveerd naar de eerste klasse.

Hij kwam uit een arm joods gezin in het Noordenbergkwartier, handelde wat en bezat al snel een paard. Dit schopte het tot erepaard van Go Ahead omdat Moos daarmee de drijvende kleedkamer na een storm had weten te redden.

In dec. 1942 is hij van de Zwolsestraat vertrokken zonder een adres achter te laten. Weggevoerd of ondergedoken dus.

Documentatie: briefhoofd 1916 en 1965, video-interview met Frits Gies over Moos Polak in EHC; advertentie blz. 85 en 92, foto fietsschenking kampioenschap Go Ahead 1933 vB; foto fietsschenking blz. 112 Oude Deventer in foto deel 3 (Van Baalen) ; documentatie en foto's over Moos Polak op blz. 15, 39, 126 in 'Go Ahead 100 jaar' door Harry Oltheten;

2) Salomon van Gelderen, birth 31 Aug 1891 Deventer, died 5 Jun 1945 Amsterdam, occupation: Slager to:
Sara Winnik, birth 13 Sep 1888 Amsterdam, died 16 Jul 1982 Amsterdam 1st marriage 2nd marriage, daughter of Alexander Winnik and Sellie Gompertz

3) Jentje van Gelderen, birth 16 OKT 1893 Deventer, died 5 OKT 1942 Auschwitz, Polen to:
Salomon Louis de Leef, birth 15 MEI 1896 Amsterdam, died 7 MEI 1943 Sobibor, Polen, occupation: Loonslachter, son of Alexander de Leef and Mietje Keijzer

4) Mietje van Gelderen, birth 20 Feb 1895 Deventer, died 14 MEI 1943 Sobibor, Polen to:
Herman Krammer, birth 18 MRT 1887 Lemsterland, died 14 MEI 1943 Sobibor, Polen, occupation: Vertegenwoordiger, son of David Krammer and Mietje Keizer

5) Engeltje van Gelderen, birth 15 Jun 1898 Deventer, died 28 MEI 1943 Sobibor, Polen
Op 6 april 1943 werd bekend dat alle Joden, uitgezonderd de gemengd gehuwden en de zogenoemde half- en kwartjoden, Overijssel en Gelderland uiterlijk op 10 april moesten hebben verlaten. Op 8 en 9 april werden 79 Joodse Zwollenaren gedeporteerd . Engeltje Krammer-Van Gelderen is naar kamp Vught overgebracht.
Bron: Historisch Centrum Overijssel, Archief Provinciaal Bestuur, inv.nr. 8933. to:
Salomon Krammer, birth 16 Jan 1902 Coevorden, died 29 Jun 1942 Mauthausen, Oostenrijk, occupation: Handelsreiziger, son of David Krammer and Mietje Keizer

Main index A-Z