Mozes Joseph Polak

Deventer v. 1.2

Family page

Mozes Joseph Polak, alias: Moos, birth 25 Aug 1884 Deventer, died 27 Aug 1943 Auschwitz, Polen, occupation: Koopman, rijwielhandelaar, son of Joseph Polak and Rosetta Gotlieb
Bij geboorte van Moos waren Meijer Polak, 66 (ca 1818), koopman, en Amsel Noach, 59 (1824), koopman, getuigen

Gift '38 25,-
Actie juli '40 300,-
Actie '41 vlgs. Richtlijne Vrijwillige armenzorg 150,- (jan.)
Bijdragen '42 - '43 Grijze kaart ontvangen. Geen informatie over bedragen.

Samen met Roos begon hij een fietsenzaak in de voorkamer van een pand aan de Grote Overstraat (nu speelgoedwinkel). Moos kocht fietsen van een schroothandelaar en maakte van de bruikbare onderdelen 'nieuwe' fietsen. Roos gaf het product een likj e verf. Moos nam een pand in de Kleine Overstraat en de Smedenstraat in gebruik. In 1933 deed hij de selectie van Go Ahead een fiets cadeau. Hij had inmiddels een mooi huis aan de Zwolseweg, verhuurde panden aan de Hoge Hondstraat en bezat een ri ante villa in Gorssel. Achter het station had hij zijn fabriek waar hij de fietsen met het merk Tesor (= Roset, dochter van M.J. Polak) produceerde. Hij schonk in 1933 ter gelegenheid van het kampioenschap van het eerste team van Go Ahead aa n de elf spelers een fiets. Echter, er gaat een verhaal dat zijn geschonken fietsen - van Japanse makelij - niet al te sterk waren; een van de elftalspelers had zijn vriendin een paar dagen later achterop en zij was door de fiets gezaktà

De fietsenfabriek zat vanaf 1939 in de Smedenstraat 80 in een hoog pakhuis op de eerste etage.

Na de oorlog heeft de familie Ies de Leeuwe de fietsenhandel genaamd 'Tesor Cycle-Deventer, M.J. Polak' in de Smedenstraat overgenomen.

Was al in 1915 betalend ( 6,24), verkiesbaar en kiesgerechtigd lid van de Joodse Gemeente in Deventer.

Moos Polak was in de beginjaren van Go Ahead (toen nog Be Quick) de grootste oproerkraaier tijdens vergaderingen. Men beweert dat er soms wel zes uitsmijters nodig waren om hem uit het clublokaal te verwijderen. De voetbalclub was toen meer een jo denclub dan Ajax ooit geweest is. In 1902 was zij opgericht door Karel Hollander en in het eerste elftal was de helft van het team joods. De club had daarna ook joodse bestuurders als voorzitter Simon Frankfort. Moos Polak was ÔeÔen van de promin ente leden. Hij liet zich graag gelden, was charismatisch, handig en erg slim. Tot 1911 speelde hij als linksbuiten in het eerste, samen met Han en Karel Hollander: het is dat jaar gepromoveerd naar de eerste klasse.

Hij kwam uit een arm joods gezin in het Noordenbergkwartier, handelde wat en bezat al snel een paard. Dit schopte het tot erepaard van Go Ahead omdat Moos daarmee de drijvende kleedkamer na een storm had weten te redden.

In dec. 1942 is hij van de Zwolsestraat vertrokken zonder een adres achter te laten. Weggevoerd of ondergedoken dus.

Documentatie: briefhoofd 1916 en 1965, video-interview met Frits Gies over Moos Polak in EHC; advertentie blz. 85 en 92, foto fietsschenking kampioenschap Go Ahead 1933 vB; foto fietsschenking blz. 112 Oude Deventer in foto deel 3 (Van Baalen) ; documentatie en foto's over Moos Polak op blz. 15, 39, 126 in 'Go Ahead 100 jaar' door Harry Oltheten; to:
Roosje van Gelderen, alias: Rosetta, birth 8 Sep 1890 Deventer, died 27 Aug 1943 Auschwitz, Polen, daughter of Abraham van Gelderen and Sipora van Gelderen

1) Rosette Polak, alias: Ted, birth 13 Apr 1925 Deventer, died 3 Sep 1943 Auschwitz, Polen
Rosette Polak woonde Grote Poot 8 bij de familie Gosschalk. Zij was sociaal werkster (huishoudelijke hulp enz.) voor de Joodse Raad. in 1942.

Roset had prachtig rood haar. Ze gaf een lokje aan Abraham de Leeuwe (zoon van Ies) van haar haar mee naar Amerika in 1940, opdat hij haar niet zou vergeten. Helaas heeft hij dat lokje niet meer (info: Abraham de Leeuwe).

Main index A-Z