Joseph Polak

Deventer v. 1.2

Family page

Joseph Polak, birth 30 Nov 1857 Twello, died 14 Apr 1892 Deventer, occupation: Koopman, son of Mozes Polak and Annegien Louteran
Married 7 Dec 1881 Grave to:
Rosetta Gotlieb, birth 23 MEI 1854 Grave, died 31 Dec 1935 Deventer, buried Deventer, Joodse begraafplaats, nr.362 1st marriage 2nd marriage, daughter of Jacob Gotlieb and Theresia Silverenberg

1) Theresia Polak, alias: Trees, birth ONG 1883 Deventer, died 28 Jun 1947 Apeldoorn, buried Apeldoorn, Joodse begraafplaats
Married 1 Sep 1904 Deventer to:
Simon Frankfort, birth 3 Dec 1879 Deventer, died 19 Nov 1943 Auschwitz, Polen, occupation: Uitdrager (volgens familie in Apeldoorn: slager), son of Hartog Joseph Frankfort and Keetje Speelman
http://www.joodsmonument.nl/person/476115Simon Frankfort had een uitdragerij.
Hij was actief in het Deventer verenigingsleven, bij de voetbalclub "Go Ahead". Tot 1911 was hij er voorzitter, daarna nog jaren lang bestuurslid. Uiteindelijk werd hij benoemd tot erevoorzitter van de club.
Zie hierover: Harry Oltheten, Go Ahead 100 jaar: van volksclub tot voetbalbolwerk (Arko Sports Media, Nieuewgein, 2002)

Documentatie: foto Simon Frankfort in EHC. Foto en stuk over Simon Frankfort op blz. 126 in '100 jaar Go Ahead' door Harry Oltheten.
Van dit huishouden is ook een JOKOS-dossier (nummer 36031) aanwezig op het Gemeentearchief van Amsterdam. Voor inzage is toestemming nodig van de stichting Joods Maatschappelijk Werk. (jm.nl)

Foto's van gezin ca 1910 in EHC

2) Mozes Joseph Polak, alias: Moos, birth 25 Aug 1884 Deventer, died 27 Aug 1943 Auschwitz, Polen, occupation: Koopman, rijwielhandelaar
Bij geboorte van Moos waren Meijer Polak, 66 (ca 1818), koopman, en Amsel Noach, 59 (1824), koopman, getuigen

Gift '38 25,-
Actie juli '40 300,-
Actie '41 vlgs. Richtlijne Vrijwillige armenzorg 150,- (jan.)
Bijdragen '42 - '43 Grijze kaart ontvangen. Geen informatie over bedragen.

Samen met Roos begon hij een fietsenzaak in de voorkamer van een pand aan de Grote Overstraat (nu speelgoedwinkel). Moos kocht fietsen van een schroothandelaar en maakte van de bruikbare onderdelen 'nieuwe' fietsen. Roos gaf het product een likj e verf. Moos nam een pand in de Kleine Overstraat en de Smedenstraat in gebruik. In 1933 deed hij de selectie van Go Ahead een fiets cadeau. Hij had inmiddels een mooi huis aan de Zwolseweg, verhuurde panden aan de Hoge Hondstraat en bezat een ri ante villa in Gorssel. Achter het station had hij zijn fabriek waar hij de fietsen met het merk Tesor (= Roset, dochter van M.J. Polak) produceerde. Hij schonk in 1933 ter gelegenheid van het kampioenschap van het eerste team van Go Ahead aa n de elf spelers een fiets. Echter, er gaat een verhaal dat zijn geschonken fietsen - van Japanse makelij - niet al te sterk waren; een van de elftalspelers had zijn vriendin een paar dagen later achterop en zij was door de fiets gezaktà

De fietsenfabriek zat vanaf 1939 in de Smedenstraat 80 in een hoog pakhuis op de eerste etage.

Na de oorlog heeft de familie Ies de Leeuwe de fietsenhandel genaamd 'Tesor Cycle-Deventer, M.J. Polak' in de Smedenstraat overgenomen.

Was al in 1915 betalend ( 6,24), verkiesbaar en kiesgerechtigd lid van de Joodse Gemeente in Deventer.

Moos Polak was in de beginjaren van Go Ahead (toen nog Be Quick) de grootste oproerkraaier tijdens vergaderingen. Men beweert dat er soms wel zes uitsmijters nodig waren om hem uit het clublokaal te verwijderen. De voetbalclub was toen meer een jo denclub dan Ajax ooit geweest is. In 1902 was zij opgericht door Karel Hollander en in het eerste elftal was de helft van het team joods. De club had daarna ook joodse bestuurders als voorzitter Simon Frankfort. Moos Polak was ÔeÔen van de promin ente leden. Hij liet zich graag gelden, was charismatisch, handig en erg slim. Tot 1911 speelde hij als linksbuiten in het eerste, samen met Han en Karel Hollander: het is dat jaar gepromoveerd naar de eerste klasse.

Hij kwam uit een arm joods gezin in het Noordenbergkwartier, handelde wat en bezat al snel een paard. Dit schopte het tot erepaard van Go Ahead omdat Moos daarmee de drijvende kleedkamer na een storm had weten te redden.

In dec. 1942 is hij van de Zwolsestraat vertrokken zonder een adres achter te laten. Weggevoerd of ondergedoken dus.

Documentatie: briefhoofd 1916 en 1965, video-interview met Frits Gies over Moos Polak in EHC; advertentie blz. 85 en 92, foto fietsschenking kampioenschap Go Ahead 1933 vB; foto fietsschenking blz. 112 Oude Deventer in foto deel 3 (Van Baalen) ; documentatie en foto's over Moos Polak op blz. 15, 39, 126 in 'Go Ahead 100 jaar' door Harry Oltheten; to:
Roosje van Gelderen, alias: Rosetta, birth 8 Sep 1890 Deventer, died 27 Aug 1943 Auschwitz, Polen, daughter of Abraham van Gelderen and Sipora van Gelderen

3) Johanna Polak, alias: Anna, birth 3 Aug 1886 Deventer, died 4 Aug 1964 Apeldoorn to:
Philip Creveld, birth 26 Sep 1885 Utrecht, died 22 OKT 1942 Auschwitz, Polen, occupation: Slager, grossier in kalveren, son of Emanuel Creveld and Sara Godlieb

4) Jacob Joseph Polak, alias: Japie, Jaap, birth 17 MEI 1890 Deventer, died ONG 1970, occupation: Koopman
Mozes Polak, 73 (ca 1817), koopman, was getuige bij geboorte van Japie.

In 1942 werd hij verpleegd in een inrichting (verpleegtehuis?)

Actie juli '40 1,-

In de voormalige Sajetbaal (voorheen fa. M.S. Noach, resp. gedreven door Moos en Eduard Noach) vestigde zich Japie Polak, die een zaak in tweedehandsmeubelen, haarden en kachels had.

Na de oorlog had Japie Polak een antiekzaak aan de Kleine Overstraat 71 (tot begin jaren zestig).

-In 1942 wordt Jacob J. Polak verpleegd in een inrichting. (NIOD) Wat voor inrichting staat er niet bij. In aug. '42 verbleef hij volgens de politie nog / weer op Klooster 2. (SAD, Politiearchief nr. 843, doos 502)

Hij was na de oorlog geopereerd aan zijn heup, bleef daar last van houden en had veel moeite om elke keer de trap af te komen in zijn winkel/woonhuis aan de Kleine Overstraat. Hij is overleden in verzorgingshuis Casa Bonita in Apeldoorn.

Documentatie: foto pand Sajetbaal in EHC; foto pand Kleine Overstraat www.deventerinbeeld.nl.

Main index A-Z