Eduard Adelaar

Deventer v. 1.2

Family page

Eduard Adelaar, birth 23 Dec 1879 Deventer, died 16 Jul Sobibor, Polen, occupation: manufacturier in Broederenstraat 33, dicht bij hoekpand Engestraat, son of Meijer Elias Adelaar and Frederika Jacoba van Raalte to:
Elisabeth (Else) Fuerth, birth 8 Aug 1881 Darmstadt, Duitsland, died 16 Jul 1943 Sobibor, Polen, daughter of Wilhelm Fuerth and Henriette Katzenstein
Elisabeth Furth kwam 11-6-1906 vanuit Frankfurt naar Deventer. Else Adelaar heeft in 1939 een rol gespeeld bij het opzetten van het vluchtelingenkamp De Kleine Haar in de gemeente Gorssel: zie een sollicitatiebrief uit Duitsland van 8 december 193 8. Die winter daarvoor had Else in de Kinderheilstaette in Bad Kreuznach een voordracht gehouden. (SAD, NIG nr. 79: 11-12-1938)

Op 4 april 1933 kwam een Margarete Furth-Mosbacher (schoonzuster van mevr. Adelaar?) als vluchteling naar Deventer; zij logeerde bij Jacob Philip Frank aan de Welle 6 en reisde op 9 juni 1933 verder naar Parijs.
Adres: 1e Pauwelandstraat 31

In 1915 kwam Ed. Adelaar voor op de lijst van kiesgerechtigde en verkiesbare leden van de Joodse Gemeente en betaalde hij een bijdrage van 18,75.

Voor de oorlog hadden de Adelaars steeds wel twee of drie niet-joodse dienstbodes / onderhuursters in huis.

In 1936 komt Eduard voor op een foto van een feestmaal ter gelegenheid van het afscheid van L. Koppels; hij zit er naast Louis Hillesum. (Van Baalen p. 114)

Vanaf ca. 1916 had de familie Adelaar een buitenhuisje 'Het Adelaarsnest' in Epse. In het EHC bevindt zich een dagboek van het 'Adelaarsnest' van 1916-1924: Oude Larenseweg 33 (modern adres). Het huisje is in 1980 gesloopt.

Etty Hillesum schrijft op 1 september in een brief aan Chr. v. Nooten: 'Van de Adelaren geeneen meer hier.' (Nag. Geschr. p. 698) De familie van Eduard is dan al een paar maanden geleden naar het oosten gedeporteerd. Volgens Smelik was de famili e Rudolf Adelaar bevriend met de Hillesums en verbleven de kinderen Hillesum ook meermaals in het 'Adelaarsnest'.

Op 4 april 1933 kwam Margarethe Furth-Mosbacher (schoonzuster van mevr. Adelaar?) als vluchtelinge naar Deventer; zij logeerde bij Jacob Philip Frank aan de Welle 6 en reisde op 9 juni 1933 verder naar Parijs.

Fride Mosbacher, een nicht van Eduard Adelaar, geb. 3-1-1896 in Bochum. Zij kwam in okt. 1900 naar Deventer en werd ingeschreven op de kaart Eduard Adelaar. Zij was evangelisch luthers. In de jaren 38/44 komen wij haar naam niet meer tegen.

Documentatie: Briefhoofden: gefilmde versie in EHC. Foto's winkel en familie in EHC. Foto's familie Eduard Adelaar + trouwerij zoon Ernst in EHC. Overlijdensadvertentie Ernst Adelaar: adv. NIW 21-12-07.

Andere huisgenoten:
Martha Estella Veermanwas een nichtje van Ed. Adelaar. Zij kwam in okt. 33 in Deventer bij hem in huis en vertrok maart 34 naar Engeland. Zij was getrouwd met een Drukker. Februari '41 woonde zij in Amsterdam. Haar man heeft de oorlog overleefd . (jm.nl) De vrouw van Jacques Lobstein, Clara Veerman (1912) is waarschijnlijk een zus van Martha Veerman (1916) die bij Eduard Adelaar in huis woonde. Martha is tegelijk met de moeder van Jacques Lobstein vergast in Auschwitz

Fride Mosbacher, een nicht van Eduard Adelaar, geb. 3-1-1896 in Bochum, Duitsland. Zij kwam in okt. 1900 naar Deventer en werd ingeschreven op de kaart van Eduard Adelaar. Zij was evangelisch luthers. In de jaren 38/44 komen wij haar naam niet mee r tegen.

In 1942 woonde op dit adres ook Karl Schneider. Deze vluchteling uit het Oostenrijks-Hongaarse grensgebied hoefde geen bijdrage te betalen aan de Joodse Raad. Eduard Adelaar heeft hem onderdak verschaft en zo kon hij Emilie Adelaar, een dochter va n Rudolf Adelaar, leren kennen; hij trouwde in februari van dat jaar met haar.

Eduard was lid van de Deventer Veritas Loge No. 10 van de Odd Fellows, een met de Vrijmetselarij te vergelijken organisatie die harmonie in de samenleving wil bevorderen. In Deventer waren er voor de oorlog nogal wat Joden lid van. (Wiel Palmen , Independent Order of Odd Fellows. Veritas Loge no. 10. Deventer 1901-2001, Deventer 2001, p. 18)

Eduard kreeg een 'Sperre' als lid van de Joodse Raad: J.C.B. [Centraal Bureau? Commissie Bijstand?] Hij is (datum?) in opdracht van de SD naar Amsterdam vertrokken. (Politiearchief 843, doos 502)

Documentatie: Briefhoofden: gefilmde versie in EHC. Foto's winkel en familie in EHC. Foto's familie Eduard Adelaar + trouwerij zoon Ernst in EHC. Overlijdensadvertentie Ernst Adelaar: adv. NIW 21-12-07.

1) Frederika Sophie (Freddy) Adelaar, birth 8 MEI 1907 Deventer, died 16 Jul 1943 Sobibor, Polen
Frederike Sophie (Freddy) kwam in 1931 vanuit Eindhoven naar Deventer en werd daar op het adres van haar vader ingeschreven met als beroep 'kantoorbediende'. In 1941-42 was zij secretaresse bij de afdeling Vergunningen van de Joodse Raad te Devent er. Zij was sterk bijziend. Volgens dokterattest aug. 1942 in SAD, Pol. Arch. Nr. 843. to:
N.N.

2) Wilhelm Meyer (Willy) Adelaar, birth 15 Aug 1909 Deventer, died 30 Dec 1942 Auschwitz, Polen
Wilhelm bezocht vanaf 1923 de MHS. Hij werd in 1924 vanuit Epe op de kaart van zijn vader in Deventer ingeschreven en vertrok aug. 1926 naar Duitsland; keerde april 31 terug uit Luik; okt. 31 naar Amsterdam en okt. 1935 weer terug uit Amsterdam . Hij staat in het adressenboek van 1938/39 genoteerd als reiziger. Hij is in 1940 getrouwd met Hanny Korijn. (verhaal kleinzoon Eduard / zoon Ernst aan Lex)- Wilhelm bezocht vanaf 1923 de MHS. Hij werd in 1924 vanuit Epe op de kaart van zijn vade r in Deventer ingeschreven en vertrok aug. 1926 naar Duitsland; keerd april 31 terug uit Luik; okt. 31 naar Amsterdam en okt. 1935 weer terug uit Amsterdam. Hij staat in het adressenboek van 1938/39 genoteerd als reiziger. Hij is in 1940 getrouw d met Hanny Korijn. (verhaal kleinzoon Eduard / zoon Ernst aan Lex) to:
Henriette (Hannie) Korijn, birth 5 OKT 1913 Amsterdam, died 3 Sep 1942 Auschwitz, Polen, Zie Joods Monument voor overlijdensgegevens

3) Ernst Henri Adelaar, alias: Ernst, birth 16 MEI 1914 Deventer, died 7 Dec 2007 Den Haag to:
Sara Ruth Aptroot, alias: Ruth, birth 19 Jun 1914 Londen, Engeland, died 12 Nov 1987 Den Haag

Main index A-Z