Meijer Leijden van Amstel/ Aandag

Abas

Family page

Meijer Leijden van Amstel/ Aandag, birth 4 Feb 1866 Amsterdam, died 2 Apr 1943 Sobibor, occupation: 1889-diamantslijper, sigarenmaker, werkman, slooper, son of Aron Leijden van Amstel/ Son and Schoontje Aandagt/ Vo
get.: Salomon Leijden van Amstel, oud 27jr.,diamantwerker, Israel Leijden van Amstel, oud 25jr., bediende, broeders des echtgenoots, - Salomon Abas, oud 25jr., diamantversteller, boeder der echtgenoote en Levie Viool, oud 47 jr., koopman.
Het gezin woont te Amsterdam, Nieuwe Hoogstraat nr' 25, Waterlooplein nr' 29 en Vrolikstraat nr' 204.
Married 13 Feb 1889 Amsterdam to:
Femmetje Abas/ Leijden van Amste, birth 12 Jul 1868 Amsterdam, died 26 Oct 1940 Amsterdam, daughter of Mozes Abas/ Bebbe and Grietje Leijden van Amstel/ Son
Wat ik nu per mail kan aanvullen zijn gegevens die (nog) niet uit archieven te halen zijn. Irma Leijden van Amstel

Femma Abas (*12-7-1868) trouwde dus op 13-2-1889 in A'dam met haar volle neef Meijer Leijden van Amstel (*4-12-1866). In 1939 hebben ze hun 50-jarig huwelijksfeest gevierd getuige een advertentie in de krant. Femma is overleden op 26-10-1940 te Am sterdam. Meijer is overleden op 2-4-1943 te Sobibor.

1) Sientje Leijden van Amstel/ Aba, birth 31 May 1889 Amsterdam, died 9 Jul 1943 Sobibor
Sientje ging op 6 juli 1943 uit Westerbork naar Sobibor, waar zij op 9 juli vermoord werd.
Married 9 Feb 1910 Amsterdam (divorced 18 Apr 1930 Amsterdam) to:
Aaron Gobets/ Ba, birth 7 Aug 1886 Amsterdam, died 21 May 1943 Sobibor, occupation: loopknecht, bloemenkoopman, son of Machiel Gobets/ Klij and Elizabeth Bak

2) Maurits Leijden van Amstel/ Aba, birth 10 May 1891 Amsterdam, died 4 Jun 1943 Sobibor, occupation: schoenmaker to:
Hendrika Zwart/ Groe, birth 19 Mar 1885 Amsterdam, occupation: houdster van een bewaarschool, daughter of Jacob Zwart and Esther Mozes Groen

3) Grietje Leijden van Amstel/ Aba, birth 26 Jul 1893 Amsterdam, died 15 Jun 1896 Amsterdam

4) Lea Leijden van Amstel/ Aba, birth 16 Mar 1896 Amsterdam, died 11 Jun 1943 Sobibor, occupation: kleermaakster to:
Abraham van de Kar/ de Hoo, birth 4 Oct 1895 Amsterdam, died 11 Jun 1943 Sobibor, occupation: diamantbewerker, son of David van de Kar and Roosje de Hoop
Het gezin wonende te Amsterdam, Tugelaweg nr' 51hs en nr' 44hs.

5) Aron Leijden van Amstel/ Aba, birth 13 May 1898 Amsterdam, died 30 Nov 1965, occupation: slager
na 1945 terug uit Auschwitz to:
Elisabeth Eijl/ Parse, birth 18 Jul 1898 Amsterdam, died 9 Nov 1942 Auschwitz, daughter of Joseph Levie Eijl and Klara Parser
Het gezin wonende te Amsterdam, Kattenburgerstraat nr' 151, von Zesenstraat nr' 38hs en Krugerstraat nr' 34 1hg. En later op de Insulindenweg

6) Salomon Leijden van Amstel/ Aba, birth 28 Jun 1900 Amsterdam, died 31 Jan 1943 Seibersdorf, occupation: winkelbediende to:
Marianne van de kar/ de Hoo, birth 31 Jul 1904 Amsterdam, died 21 May 1943 Sobibor, daughter of David van de Kar and Roosje de Hoop
Het gezin wonende te Amsterdam, Tugelaweg nr' 44 1hg en Nieuwe Achtergracht nr' 118 3hg.

7) Gretha Leijden van Amstel/ Aba, birth 6 Nov 1903 Amsterdam, died 4 Jan 1981, occupation: sigarettenmaakster - dichteres,beeldend kunstenares, kunstschilderes
Verhaal geschreven door Irma Leijden van Amstel, en overgenomen door Wim Abas : (7 april 2008)
========================================================================================================================================
GRETHA LEIJDEN VAN AMSTEL 1903 - 1981
--------------------------------------------------------------------
Greet van Amstel, zo liet ze zich noemen, werd geboren op 6 november 1903 te Amsterdam.
Van 1920 - 1922 verbleef ze met Lodewijk (Lo) Lopes Cardozo, haar eerste man, te Berlijn. Hier kwam ze voor het eerst met moderne kunst in aanraking.
In 1923 teruggekeerd naar Amstedam werd zij leerlinge van het Insituut voor Kunstnijverheidsonderwijs, waar ze werkte onder de beeldhouwer Berend Jordens en later ook in het atelier van John Raedecker.

In 1930 werd ze lid van De Onafhankelijken.
Haar beeldhouwwerken worden beoordeeld als expressief-figuratief naar bewogen absract. Van haar vooroorlogse werk is niets overgebleven: in hun blinde haat vernielden de Duitsers alle beeldhouwwerken !
Al jong was ze bij de politiek betrokken; anti-fascistisch en ze voelde zich ook verbonden met anarchistische jeugdbewegingen.
Geen wonder, dat ze na 1940 in een van de eerste verzetsgroepen actief was: de groep rond Henk Seevliet, die later in het kamp Amersfoort gefusilleerd is.
Waarsschijnlijk door verraad wordt ze in februari 1943 gearresteerd door de Duitsers en na een gevangenschap in Scheveningen, via Westerbork met man en dochter Sonja (Rita) op transport gesteld naar het beruchte concentratiekamp Auschwitz in begi n april 1944.
Bij de selectie ziet ze haar man voor het laatst; hij word vergast op 8 april.

Heeft Greet toen ook geweten, dat een zus en twee broers met hun echtgenoten plus enkele tientallen andere familieleden van juli 1942 tot november 1943 hier al de dood gevonden hadden?
Ze maakt daar tien verschrikkelijke maanden door, die ze zelf later beschrijft in haar bundel "Verboden te leven" en in een artikel: "Auschwitz, waar de rails ophielden".
Zij moet aanzien, hoe haar negentien-jarige dochter op 31 augustus weggevoerd wordt naar de gaskamers.
Ze blijft wonderbaarlijk in leven. Als eind januari 1945 de Russen het kamp naderden, worden de meeste gevangenen afgevoerd naar andere kampen (dodenmarsen), en anderen blijven achter waaronder ook Greet van Amstel. Op sinistere wijze ontkom t ze aan de massaliquidatie, die de SS op het laatst moment nog uitvoert.

Door Russische soldaten wordt ze gered. Een lange reis volgt: via Odessa in Rusland en Marseille komt ze in juni 1945 weer in Amsterdam aan. Ze weet dan waarschijnlijk nog niet, dat haar zoon Matthieu de vorrige maand ergens in Duitsland is omgek omen. Alleen met haar zoon Paul overleeft ze de oorlog.

Ze gaat weer beeldhouwen: haar kampervaringen drukt ze in beelden van steen uit. Maar dat gaat steeds moeilijker door een ernstige rugbeschadiging, die haar in Auschwitz was toegebracht. Gestimuleerd door de kunstenaar Willy Boers met wie ze in 19 54 trouwt, gaat ze later ook schilderen (abstracte composities).

In 1957 begint ze te schrijven en te dichten (zie bronvermelding). In 1958 voltooit ze het lange gedicht: "En er viel geen duisternis op de aarde". Ze doet mee aan exposities waar ze onder andere in 1971 haar gemengde schildertechnieken tentoonste lt.
In 1973 word ze lid van de Amsterdamse Kunstenaars Werkgroep.
Ook de politie liet ze niet los. Nog in 1972, ze was toen bijna 70 jaar, sprak ze in een hoorzitting van de tweede kamer over de "Drie van Breda" (beruchte oorlogsmisdadigers).

Greet overlijdt op 4 januari 1981 in haar geboorte stad. Een Leijden van Amstel, die met passie voor de kunst en soms ook voor de politiek, heeft geleefd.

Zij moet een markante pesoonlijkheid zijn geweest .
*****************************************************************************************************************************************************************************************
Het volgende is uit de Gnealogie van een Joodse famile, Lies Snoek
==
de wereld is allang vergaan.
wij weten:
leven is niet meer mogelijk.
het hart is weg,
vergaan.alleen de harten van hen die doelloos stierven
leven eeuwig.
in ons,
om ons.
maar de aarde
en de hemel zijn leeg.
altijd
de rode schaduw van leed.

het bloed van de een
is het bloed van allen.de harteklop van de een
de harteklop van allen.

------------------------------------------------------

meer dan tien jaren zijn voorbijgegaan.
nog hangt de rook van de krematoria over de aarde.
om ons,
versteende harten,
versteende wereld.

"het is lang geleden,
de tijd heelt alle wonden"

het is niet waar,
de lidtekens van onze wonden
blijven branden,
en voor de doden is er geen tijd.

ons hart blijft leeg,
wij kunnen niet vergeten.

========================================================
Greet van Amstel (Gretha Leijden van Amstel, 1903 - 1981)
Begin en slot van het gedicht "en er viel geen duisternis over de aarde", geschreven in 1958 en gepupliceerd in haar bundel "Verboden te leven",
uitgever Polak en Van Gennep, Amsterdam1965.

=======================================================================================================================================

Uit ongepubliseerde gedichten, verzameld door haar zoon Paul Lopes Cardozo: Á"ái

niet meer over spreken,
gebeurd is gebeurd.

zienden sluit men op,
blinden bevolken de aarde.

het was bij vergissing,
nooit zo bedoeld.
risico's moet men nemen,
gevaar is er altijd.

geruststellingen
verbergen
nieuwe rampen. to:
Lodewijk Lopes Cardozo/ Eljo, birth 5 Nov 1892 Amsterdam, died 8 Apr 1944 Auschwitz, occupation: directeur Algemeen Handelsblad, son of Mozes Lopes Cardozo and Mirjam Eljon

8) Bloeme Leijden van Amstel/ Aba, birth 25 Aug 1908 Den Haag, died 1962, occupation: confectienaaister to:
Wilhelmus Cornelis Theodorus van Dongen, birth 18 Mar 1909 Amsterdam, died Amsterdam, occupation: boekdrukker

Main index A-Z