BENJAMIN VAN GELDER

Mogendorff (version #12)

Family page

BENJAMIN VAN GELDER, alias: BENJAMIJN VAN GELDER, birth 01 Oct 1816 BORNE, died 27 Feb 1901 BORNE, son of SALOMON DAVID VAN GELDER and ZINA (SIENTJE MULLER) MULLER
Married 27 Jun 1844 BORNE to:
SARA VAN GELDER, birth 20 Feb 1816 DELDEN, died 22 Jun 1857 BORNE, daughter of MEIJER MOZES VAN GELDER and JUDE JACOBS
Dochter van Meijer Mozes van Gelder & Jude Jacobs(Bij Corwin:-Juda Jacobs(ook:Israels))
Ondanks de identieke familienaam zijn zij vermoedelijk niet verwant.

1) DAVID VAN GELDER, birth 26 Dec 1844 BORNE, died 24 Aug 1930 ZWOLLE, occupation: SLAGER TE AVEREEST
11 JAAR JONGER DAN ECHTGENOTE->GEEN FOUT !
Married 17 Dec 1867 AVEREEST to:
EVA LEMAN, alias: EVA LEHMAN, birth 27 Jul 1834 AVEREEST, Bij Corwin 27-07-1835 op pag.3
Op pag.35 geeft hij echter 13-07-1833.
Beide opgaven zijn foutief., died 20 Jul 1920 DEDEMSVAART(GEM.AVEREEST), Hebr.ovl.datum:-5 Ab 5680.
Ovl.om 00:30., daughter of MOSES ABRAHAM LEMAN and BETJE JOSEPH VAN GELDEREN
11 JAAR OUDER DAN ECHTGENOOT->GEEN FOUT !
Dochter van Moses Abram Leman & Betje Joseph van Gelderen.

2) AARON VAN GELDER, alias: AARON VAN GELDER, birth 16 Feb 1849 BORNE, died 17 Oct 1935 ZWOLLE, buried MEPPEL, Nr. 172
Eerste huwelijk in Zutphen met ROOSJE SAX(ovl. te Meppel op 21 Apr.5663
in de ouderdom van 58 jaar en daar begraven(177)).

Behoorde tot de meer beroemde marktkooplieden in Meppel in de periode
na het begin van de 20e eeuw.Evenals zijn zoon Benjamin van Gelder.

Woonde tijdens zijn leven echter ook vaak elders.

Bibliographie:-betr. de Joodse Gemeente te Meppel-pag.265-266-267
[Center for Research on Dutch Jewry-Hebrew University-Jerusalem]

waarin ondermeer beschreven:-

1.-Zijn rol als marktkoopman

2.-Migraties naar andere steden.

3.-Zijn optreden als Sinterklaas in Meppel.

4.-Zijn rol als ingezonden stukken schrijver in de Meppelse Courant.
28/07/03
Joodse marktkooplieden in Meppel
De Meppeler markt heeft eeuwenlang een belangrijke functie vervuld. Ze kreeg vooral sinds de tweede helft van de 19e eeuw een meer dan regionale betekenis. Vooral de graan-, boter- en varkensmarkt en in mindere mate de goederenmarkt maakte Meppe l tot een belangrijk handelscentrum, al bleef de economische situatie sterk afhankelijk van de welvaart van het agrarische achterland. Dit achterland reikte echter vrij ver, want op donderdag kwamen er zelfs schepen en vrachtwagens uit Sneek, Hard enberg en Norg naar Meppel.
Na 1870 zorgde de ontwikkeling van het verkeer er voor dat er op donderdag ook kooplieden uit de grote steden naar Meppel kwamen en werd de concurrentie voor de Meppeler marktkooplieden, waaronder vele joodse, steeds groter. Van deze joodse marktk ooplieden uit de periode na 19°0 noemen we Pannechien Blauw, Aron en Benjamin van Gelder, Jopie en Moos Levie en hun vrouwen. De meest kleurrijke van de hier genoemde figuren was ongetwijfeld Aron van Gelder.
Hij was een zeer flexibel man die o.a. met zijn grote gezin in vele plaatsen heeft gewoond, Amsterdam, Rotterdam, Enschede.
Nog op zijn 81 ste jaar verhuisde hij van Meppel naar Enschede om een jaar
later naar het Drentse Mokum terug te keren. In zijn jonge jaren had hij als

remplacant bij de cavalerie gediend, en als Sinterklaas reed hij vele jaren op 5 december in een wijde rode mantel en met een mijter op het hoofd en de staf in de hand.
Als zodanig was hij waarschijnlijk uniek in Nederland. Gevreesd was hij als ingezonden stukken-schrijver in de M.C., al was zijn Nederlands lang niet onberispelijk. In de M.C. van 24 november 1909 beklaagde hij zich over de geringe steun voor zij n Sint Nicolaascollecte. Het Sint Nicolaascomitee had een
andere Sinterklaas geengageerd, nadat Aron het 30 jaar lang als zodanig had gefunctioneerd. Dat jaar reden er op 5 december twee Sinterklazen door Meppel, en het scheelde maar een haar of deze twee waren elkaar in zaal Ogterop te lijf gegaan.
Als marktkoopman heeft Aron met zijn grappen menig Meppelaar in het zonnetje gezet .Maar een keer had men hem te pakken. Toen hij zijn publiek in de gelegenheid stelde om voor 5 cent een bokje met 5 poten te bezichtigen, liep de show zo slecht da t hij bij het scheiden van de markt niet eens geld genoeg had om het loon (25 cent) van zijn hulpje te betalen. Zich hierover zorgen makend kreeg hij van een bevriende schipper te horen: 'Och Aron, maakje niet zo druk je kunt hem toch 5 keer he t bokje laten zien.' Aron was totaal verslagen en stond zeer tegen de gewoonte in een tijdlang met de mond vol tanden.
Ook als adverteerder onderscheidde Aron zich van de rest, getuige deze advertentie uit de
M.C.

O, u bent een dwaas,
Al bezat u een ton
om niet te kopen
bij Gekke Aron.

Toen Aron 80 jaar was werd hij als marktkoopman op grootse wijze
gehuldigd. In de M.C. van 22 januari 1929 verscheen een uitvoerig bericht waaruit bleek hoe populair Aron in Meppel wel was. Ook bij deze gelegenheid bleek zijn gevatheid. Toen iemand tegen hem zei: 'Aron, wel gefeliciteerd met je tachtigste, onkr uid vergaat niet', was zijn antwoord: 'As dat wao I' is, worrie wel duzend'.

De oudste zoon van Aron van Gelder, Benjamin, was evenals zijn vader een hard werkende en geinige man, hoewel veel minder heftig en opvliegend dan deze.

Married 23 Jan 1904 MEPPEL to:
ELISABETH (BETJE NOACH) NOACH, birth 16 Jan 1851 GOOR, Betr.haar vond DickMiedema geboorte akte te Goor-Nr.4/1854.
Dit jaar van geboorte is in strijd met de 2 volgende bronnen:-

-Huwelijksakte van 23-01-1904 (Meppel) met Aron van Gelder,waarbij
haar leeftijd wordt aangegeven als 53 jaar.

-Overlijdensakte van 14-05-1931 (Meppel) waarop haar leeftijd bij
overlijden is weergegeven als 80 jaar oud.

-Ook Corwin geeft als geboortejaar 1851, als geboortemaand
geeft hij echter Juli i.p.v.Januari.

Dit verschil in de bronnen van 3 jaar is vooralsnog niet opgehelderd., died 14 May 1931 MEPPEL, occupation: DIENSTBODE 1st marriage 2nd marriage, daughter of SALOMON NOACH and ANTJE-ETJE MOGENDORFF

Main index A-Z