Simon Hollander

Deventer v. 1.2

Family page

Simon Hollander, birth 9 OKT 1855 Deventer, died 30 MRT 1935 Deventer, occupation: Koopman, Uitdrager, son of Hartog Jacob Hollander and Roosje Hartog Fritman
https://familysearch.org/pal:/MM9.3.1/TH-1-11515-11727-85?cc=2026211&wc=9CYL-7M9:1028994001,1029086801
Bij zijn geboorte in Deventer woonden zijn ouders Hartog Hollander (tandmeester) en Roosje Hartog Fritman in Arnhem

Actie'39 Geen bedrag ingevuld (Wed. S. Hollander)
Actie juli '40
Actie '41 vlgs. Richtlijnen Geen bedrag ingevuld (Wed. S. Hollander)
6,60 (mej. B. Hollander)
Bijdragen '42 - '43 Wed. S. Hollander hoefde geen bijdrage te betalen.

Simon stond ook op de markt met een kraam.

Toen Simon Hollander op oudere leeftijd een armamputatie had moeten ondergaan, kreeg hij de bijnaam 'de Pompe'. Hij kon zijn grote gezin met moeite onderhouden. Hij had een uitdragerswinkel (hier woonde het gezin) en had op de markt een plaats voo r het kantongerecht. Van Baalen beschrijft hem als een wat onbetrouwbaar sjacheraartje. Hij kocht zijn kleding van oud-studenten van de Koloniale Landbouwschool als die naar Nederlands-Indièe vertrokken. (vB p. 83-84, 88-89) Simon scharrelde in ou de kleren, schoenen en dergelijke. (Uit: De jeugdjaren van Wim de Graaf (2000)- tussen 1916-1930 (geb. 1916)) Place (family): Deventer, Walstraat E 23-04 (nu 113), Walstraat 42, nu 54; wijnwinkel rechts naast poort Klunder, Walstraat 134, nu 80, Walstraat 16, Walstraat 123a (123), nu rechts naast 121
Married 25 Jul 1884 Deventer to:
Frouwkje Hoogstraal, alias: Fraukje, birth 20 MRT 1857 Appingedam, died 12 Jan 1943 Deventer, daughter of Koppel Freerk Hoogstraal and Bruintje Salomons Cohen
Actie'39 Geen bedrag ingevuld (Wed. S. Hollander)
Actie juli '40
Actie '41 vlgs. Richtlijnen Geen bedrag ingevuld (Wed. S. Hollander)
6,60 (mej. B. Hollander)

In augustus 1942 staan op dit adres alleen Frouwke Hollander-Hoogstraal en Everdina de Leeuw nog op genoemd adres ingeschreven. (SAD, Politiearchief nr. 843, doos 502)

Op 14 maart 1943 komt er bij de kerkenraad een verzoek binnen om een grafsteen te mogen plaatsen op het graf van wed. Hollander-Hoogstraal
Adv. 70ste verjaardag Frouwke Hollander-Hoogstraal in NIW 11-3-1927:
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010858168%3Ampeg21%3Ap006%3Aa0090;

Ovl.adv. F. Hollander-Hoogstraal in Joodsch Weekblad 15-1-1943:
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010318352%3Ampeg21%3Ap006%3Aa0060
Verdere huisgenoten:

Perlina Hendrika Hoogstraal

Perlina Hendrika Hoogstraal oefde geen bijdrage te betalen.
6,60 (mej. B. Hollander)

Mej. B. Hollander

Everdina de Leeuw, geboren 15 december 1892 in s-Graveland (nichtje van Han Hollander), dochter van Izak de Leeuw en Kaatje van Engel
Documentatie: Foto woonhuis Walstraat, Jacob Hollander op markt Gouda in EHC. Foto familie Hollander blz 86; verhaal over Simon Hollander blz 88; verhaal Jacob Hollander blz 84 (vB). Woonhuis Walstraat blz 66, 'Deventer van 1900 tot nu' van Tij s van der Linden 1993. Foto woonhuis Walstraat blz 18, 'Oud Deventer in foto'; deel 1,2,3 van H.J. van Baalen 1984-1987. Verhaal over Simon Hollander blz 32, 'Deventer vertellingen', deel 3, van H.J. van Baalen 1999. Overlijden F. Hollander-Hooge straal in Joodsch Weekblad, 15-1-1943. Carel en Han op foto blz. 15 'Go Ahead 100 jaar' door Harry Oltheten. Documentatie: Grafsteen van Simon Hollander (no. ?) en Frouwke Hollander-Hoogstraal (no. 357) op de joodse begraafplaats te Deventer. Ovl . Adv. Bep Hollander-Hes (vrouw van Simon, zoon FrÔe) NIW 29-1-2010. Van FrÔe zijn enkele brieven bewaard die hij heeft geschreven in Westerbork (brieven berusten bij kleinzoon Freddy Hollander);

Verslag 50-jarig huwelijksfeest Simon en Frouwke in NIW 3-8-1934:
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010874530%3Ampeg21%3Ap010%3Aa0115

1) Karel Hollander, birth 6 MRT 1885 Deventer, died 12 MEI 1951 Baarn, occupation: Keurmeester
Karel was een van de medeoprichters van Go Ahead in 1905, samen met zijn broer Han en Moos Polak. In 1911 zat hij als keeper in het elftal dat promoveerde naar de eerste klasse. to:
Judith van Leeuwen, birth ONG 1886 Tiel, died 8 MEI 1919 Haarlem, daughter of Aaron van Leeuwen and Sara van Duijl
Karel zijn tweede vrouw, was niet-joods. Dochter Froukje is uit het eerste huwelijk, waar zijn eerste vrouw op het kraambed is gestorven. Karel is in 1940 naar Engeland gevlucht. Geertruida en Froukje bleven in Velsen, waar het gezin ook woonde . Froukje was Joods en is verraden.

2) Hartog Hollander, alias: Han, birth 5 OKT 1886 Deventer, died 9 Jul 1943 Sobibor, Polen, occupation: Spoorwegambtenaar, verslaggever, journalist
Han zou geboren zijn in de Walstraat 123, maar is waarschijnlijk Walstraat 113. Na 1886 is het gezin verhuisd naar Walstraat (nu) 42. Wel heeft het gezin gewoond op nr 123 na 1905. Plaquette geboortehuis Han Hollander is daar geplaatst in 198 7 en verwijderd in 2007 om doorgang te maken naar winkelcentrum de Boreel. Han is niet geboren op de plek waar de plaquette zat, maar is daar later met zijn ouders gaan wonen. Zijn moeder is daar als laatste overleden.

Samen met hun vriend Leo Kleinsmiede richtten de broers in 1902 een voetbalvereniging op. Voetbalclubs schoten in die tijd als paddenstoelen uit de grond. Eerst was er alleen sprake van een afgezet veldje en een leren bal. Vergaderruimte bleek oo k nodig. Dat kon geregeld worden via de oom van Leo, J.H. Rensman. Deze oom was een fanatiek bestrijder van alcoholisme; hij had een Volksbond tegen Drankmisbruik opgericht. Het verenigingsgebouw stond aan de Polstraat 37. Oom Rensman zag wel wa t in de oprichting van een voetbalclub door zijn neef en diens vrienden Hollander. Rensman vond dat sporten de jeugd op het goede pad hield, los van drankverslaving, verveling en vrouwen. Het gebouw aan de Polstraat mochten de jonge voetballiefheb bers wel lenen om te vergaderen. 'Be Quick' was de naam van de club, maar dat veranderde al snel in 'Go Ahead. Han kwam met dat idee, want 'Be Quicks' waren er al genoeg. De oprichting van de voetbalclub was op 1 december 1902 een feit. Kare l en Hartog (Han), tussen de 16 en 20 jaar oud, leden van het eerste uur. Ze waren geliefd bij Go Ahead. Hartog, met de bijnaam 'the Duke', hing op de vergaderingen en tijdens de wedstrijd vaak de paljas uit. Bij Go Ahead (in 1971 werd Eagles erac hter geplakt) stond Hartog bekend als een opvliegend en bevlogen persoon, die zich stortte in het voetbalspel.

Hij speelde ook belangrijke rol bij Go Ahead en had daar de bijnaam The duke (Hartog=Hertog=Duke). Hij speelde, samen met zijn broer Carel en Moos Polak (zie eigen naam), bij Be Quick), de voorloper van Go ahead die in 1902 was opgericht. Allen ha dden bestuursfuncties en Han Hollander heeft de naam Go Ahead bedacht.

Toen hij zijn HBS diploma gehaald had, ging hij in 1904 als leerling-klerk aan de slag bij de Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij. Al in 1907 schopte hij het tot chef-commies. Een goedbetaalde baan, maar zijn hart lag er niet. In 1907 moes t Hartog, net als iedereen, in dienst. Hij kwam terecht bij de genie. Zittend op zijn kazernebrits hing hij weer de clown uit. Bevlogen deed hij verslag van voetbalwedstrijden, die hij had gezien of waarbij hij zelf speler was geweest. De soldate n hingen aan zijn lippen. Een van hen was Willem Vogt, een van de oprichters van de AVRO-radio. Willem en Hartog raakten bevriend.

Na de HBS is hij naar Amsterdam verhuisd waar hij werkte als administrateur bij de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM). In 1904 verkreeg hij eervol ontslag om zich volledig te kunnen wijden aan de sportjournalistiek. Hij werkte voo r de AVRO en bij De Telegraaf. In 1940 werd hij ontslagen omdat hij Joods was; zelfs nog voordat de bezetters dit als anti-Joodse maatregel hadden ingevoerd.

Han Hollander is vooral bekend geworden als de legendarische verslaggever van vooral voetbalwedstrijden tussen 1928-1940. In 1928 was hij voor het eerst te horen bij een radio-verslag van Ned-Belgie. Hij was in 1936 als verslaggever bij de Olympis che Spelen in Berlijn geweest en meende dat hij door het in bezit hebben van een oorkonde die door Hitler ondertekend was, zou worden vrijgesteld van deportatie. Hij kwam om, met zijn gezin, in het vernietigingskamp Sobibor.

Han schijnt ondergedoken te hebben gezeten in Vaassen. Op aandringen van vrienden dook hij toch uiteindelijk in 1942 onder. Toen hij hoorde dat zijn dochter was opgepakt verliet hij vermoedelijk toch zijn schuilplaats. Freek Bomhof uit Vaassen hee ft het verhaal gehoord van een Vaassenaar die in de buurt woont van het vermoedelijke onderduikadres van Hollander, nu Gortelseweg 41. Deze buurtgenoot , Jan Montizaan en 74 jaar oud heeft het verhaal gehoord van eeen vroegere buurman genaam d de Graaf, wonende Gortelseweg 30 en is al meer dan 50 jaar geleden overleden. Dus het verhaal kent hij via overlevering en het bewijs hiervan is niet te leveren.

'Han Hollander, de befaamde radio-sportcommentator, heb ik niet kunnen helpen. Hij zat in Westerbork, en hij wilde terug in de vrije wereld. Maar er viel niets te bereiken. Ondanks het feit dat Harster het geval 'befèurwortete'; ondanks het fei t dat Hollander de Olympische-Errinnerungsmedaille bezat, een persoonlijke onderscheiding van de Fèuhrer voor zijn prestaties bij de Olympische Spelen te Berlijn in 1936.' (Mr. Benno Stokvis, Advocaat in bezettingstijd, Amsterdam 1968, p. 93)

'Een opzienbarend geval is het onverwachte transport, als S-geval van Han Hollander, de vermaarde radio-omroeper van voetbalwedstrijden. Oorzaak: een onvoorzichtige uitspraak van zijn vrouw. Zo storten vrouwen mannen in het ongeluk. Hollander ha d het meest benijde baantje van het hele kamp. Hij was zoiets als administrateur in het zg. Heidelager van de ss, halverwege Westerbork en Hooghalen. Hij had het baantje gekregen vanwege zijn internationale faam en omdat hij zo'n vlotte vent was . Hij was daar zo vrij als een vogel in de lucht en genoot vele faciliteiten. Zijn vrouw had als snedige repliek de vrouw van een Duitse Jood toegebeten: 'Er komt nog wel een andere tijd. Wij zullen jullie Rotmoffen dan wel krijgen.' Zo denken hie r vele andere Hollanders, maar ze zeggen het niet, althans niet waar Duitse Joden bij zijn. Verraad door een alte Kamp-Insass, Rapport aan de Obersturmfuehrer die vond dat de huisvrouw van Hollander iets te ver was gegaan. Hij liet ze beiden in ba rak 51, de gevangenis, een vierkant huisje, opsluiten en hen op transport zetten: aldus eindigt, als het te pas komt, de meest brillante carriáere van een Jood hier. Het geval maant de Joden tot nederigheid. Hollander liep jammer genoeg wel wat me t de borst vooruit. Trots op zijn uitverkorenheid.' (Philip Mechanicus, In dÔepÒot, Amsterdam 1985, p. 73-74) Het citaat uit In depot wordt niet herkend door Bertha Hollander-Hes, de schoondochter van Han's broer Fre; hij kreeg in Westerbork da t baantje omdat hij geleerd had (HBS) en de Duitser niet, hij kon Han daarom goed gebruiken.

Er is een Han Hollanderplein naast de Scheg in Colmschate. Er was rond 2000 ook sprake van een nieuw te bouwen Go Ahead Eagles-stadion wat het Han Hollanderstadion zou gaan heten; nieuwbouw is niet doorgegaan.

Op 5-5-2009 is bij het voormalige woonhuis van Han in Amsterdam een Stolperstein gelegd: "Het ontslag van Han Hollander bij de AVRO na de Duitse inval is buitengewoon pijnlijk", aldus Willemijn Maas, algemeen directeur van de AVRO, tijdens het leg gen van de 'Stolperstein'. De familie van Hollander vond de toespraak moedig en verrassend. http://geschiedenis.vpro.nl/artikelen/41925058/

Documentatie: Gedenksteen bij geboortehuis Han Hollander, Walstraat 123 (zie foto woonhuis blz. 66 D'ter 1900). Foto geboortehuis Walstraat; Han Hollanderop dak olympisch stadion met AVRO-directeur Willem Vogt 1928; tijdens interview met Willy de n Ouden 1932 (EHC). Foto Han Hollander blz 94; foto familie Hollander blz 86; Joodse trouwacte Han en Leen Hollander 1912 blz 78 (vB). Geboortehuis Walstraat blz 66 ook in 'Deventer van 1900 tot nu' van Tijs van der Linden (1993) en blz 18 van 'Ou d Deventer in foto' deel 1,2,3 van H.J. van Baalen 1984-1987. Boeken 'Elf jongens en een voetbal' en 'De mooiste overwinning' met voorwoord Han Hollander www.spitsbroeders.nl. Uitzending De Avonden 24-03-2003, met verslag wedstrijd Ned-Belgie 193 9 van Han hollander www.vpro.nl/deavonden/afleveringen/10286669 Biografie Han Hollander www.inghist.nl/Onderzoek/BWN/lemmata/bwn2/hollanderh Foto's Han Hollander van 1928 www.deventerinbeeld.nl Foto Han op blz. 15; stuk over Han op blz. 108 in 'G o Ahead 100 jaar' door Harry Oltheten.

Historisch Centrum Overijssel: Radio-Journaal opname uit 1935 van Han Hollander, na de wedstrijd Ajax- Go Ahead om het Nederlands kampioenschap in het pas geopende stadion De Meer. Met een interview met de toenmalige keeper van Go Ahead Leo Halle . De CD is een kopie van een 78 toerenplaat.

Freddy Hollander (kleinzoon van Fre Hollander, een broer van Han) is in bezit van de afscheidsbrief van Han aan zijn moeder; http://opavontuurmetgeschiedenis.web-log.nl/mijn_weblog/2010/04/han-hollander.shtmll to:
Leentje Smeer, birth 6 OKT 1886 Amsterdam, died 9 Jul 1943 Sobibor, Polen, daughter of Wolf Smeer and Etje Slager

3) Freerk Hollander, alias: Fre of Freddy, birth 21 Apr 1888 Deventer, died 26 MRT 1944 Auschwitz, Polen, occupation: Sjouwerman,
Aankondiging bar mitswa Freddy Hollander (zoon Simon):
http://kranten.kb.nl/view/article/id/ddd%3A010873440%3Ampeg21%3Ap008%3Aa0078 to:
Roosje Korper, birth 18 Nov 1888 Amsterdam, died 11 Jun 1943 Sobibor, Polen, daughter of Izaak Jacob Korper and Naatje Dupont

4) Bruintje Hollander, birth 10 Aug 1889 Deventer, died 24 MEI 1890 Deventer
In dec. 1942 blijkt Bruintje Hollander naar Amsterdam te zijn vertrokken. (NIOD) Op 3 mei 1942 deed J. Mulder uit Amsterdam een verzoek met mej. B. Hollander in het huwelijk te mogen treden (NIG, notulen kerkenraadsverSADeringen). Dit maakt duidel ijk waarom Bruintje naar Amsterdam is vertrokken. Van dit huishouden is ook een JOKOS-dossier (nummer 13971) aanwezig op het Gemeentearchief van Amsterdam.

5) Geertruida Hollander, alias: Geert, birth 2 Jan 1892 Deventer
Geertruida Brink-Hollander was in 1942 'gesperrt' op grond van haar gemengde huwelijk. (SAD, Politiearchief nr. 843)

Hollander hoefde in 1942 geen bijdrage te betalen aan de Joodse Raadv A (NIOD). to:
Johan Brink, alias: Jos of Joop, birth 2 MRT 1897 Deventer, occupation: Sigarenmaker, Vertegenwoordiger gebaksbodems
Brink (Bob of Joop?) heeft in 1972 sleutel van joodse begraafplaats overgenomen van E. Polak die naar Amsterdam verhuisde. Brink woonde toen op Diepenveenseweg 78.

6) David Hollander, alias: Daan, birth 19 Jun 1894 Deventer, died 2 Jul 1943 Sobibor, Polen, occupation: Kantoorbediende, Boekhouder
David Hollander heeft de laatste jaren in Deventer gewerkt bij de rijwielzaak van Moos Polak. In Amsterdam zelf een groothandel begonnen in fietsen.

David was kantoorbediende. Van hem is ook een JOKOS-dossier (nummer 13972) aanwezig op het Gemeentearchief van Amsterdam. to:
Bettje Leman, alias: Betsy, birth 24 Jul 1898 Avereest, died 2 Jul 1943 Sobibor, Polen, daughter of Mozes Leman and Henderika Tof

7) Bruintje Hollander, birth 14 Feb 1896 Deventer, died 2 Jul 1943 Sobibor, Polen
Bruintje was een zus van de legendarische radioverslaggever Han Hollander.
Haar vader Simon had een uitdragerij in Deventer.
Bruintje heeft voor haar huwelijk gewerkt bij de manufacturenzaak Colthof-Troostwijk op de Brink in Deventer. to:
Jacob Muller, birth 16 Sep 1893 Deventer, died 2 Jul 1943 Sobibor, Polen, occupation: Onderwijzer, son of Izaak Muller and Dina Berg
Documentatie:
In het Stadsarchief Amsterdam is een archiefkaart van Jacob Muller

8) Engelina Hollander, alias: Liene, Lientje, birth 27 MEI 1897 Deventer, died 24 Dec 1976 Zwolle to:
Albertus Adrianus Weelink, alias: Bert, birth ONG 1898 Zwolle, occupation: Kleermaker, son of Hermanus Weelink and Maria van Schubert

9) Joseph Hollander, birth 24 Sep 1899 Deventer, died 26 Sep 1899 Deventer

10) Roosje Hollander, alias: Roos, birth 19 Jan 1901 Deventer, occupation: Verkoopster bij Spanier
Heeft de oorlog overleefd

http://akevoth.org/genealogy/ndbcore/15069.shtml
Op 21-2-43 wordt de kerkenraad om toestemming gevraagd een grafzerk te plaatsen op de joodse begraafplaats voor Frouwke Hollander-Hoogstraat. Het correspondentieadres is Mevrouw R. Groothof-Hollander in de Walstraat. (NIG nr. 4) Laatstgenoemd e is Roosje Groothof-Hollander, Walstraat 33. Roosje had evenals Geertruida (haar zuster?) een gemengd huwelijk gesloten. Kinderen van Brink en Groothof golden naar de normen van de nazi's dus als half-joods. Van Baalen noemt Roos en Geertruida on der de 8 kinderen van Simon Hollander (bijgenaamd 'de pompe', omdat hij een armamputatie had moeten ondergaan) en Frouwkje Hoogstraal uit Appingedam (p. 84).

JHM: Brief van Frouke Hollander uit Westerbork aan haar tante Roos en oom Jan, 1943, inventarisnr.00006106

Frouke schrijft aan haar tante Roos (Roos Groothof-Hollander) en oom Jan (Groothof) dat in Westerbork ook "opoe Bos" in de ziekenbarak ligt. Frouwke verblijft daar omdat ze net bevallen is van haar zoon Bob. Van "tante Truus" (Geertruida Hollander , zus van haar vader) heeft ze nog niet gehoord, en wat er precies met Han (Hartog Hollander) is gebeurd weet ze ook niet, maar "hij schijnt een overtreding te hebben begaan". Ze vraagt haar tante ook haar vader, Freerik Hollander, die in Vught zi t, wat te sturen.

Roosje Groothof-Hollander betaalde in 1942 geen bijdrage aan de Joodse Raad, waarschijnlijk omdat zij financieel afhankelijk was. (NIOD)

Roosje was winkeljuffrouw bij Spanier en werd later overgeschreven naar de kaart van J.F. Groothof, met wie zij trouwde. Uit: De jeugdjaren van Wim de Graaf (2000)- tussen 1916-1930 (geb. 1916): zij woonde ca. 1920 op Walstraat 79 (toen) samen me t een vriendin op de 1e etage boven de scheerzaak van Ribberink (kant Muller). Place (family): Deventer, Walstraat 33, Brinkgreverweg (hoek Veenweg) to:
Jan Groothof
Documentatie: Roosje en Jan Groothof staan op familiefoto Hollander blz. 86 en 87 (Van Baalen). Video-interview met Gerrit Budde over de familie Hollander in EHC.

Main index A-Z