Meyer van Spiegel

Deventer v. 1.2

Family page

Meyer van Spiegel, alias: Meijer van Spiegel, birth 25 OKT 1878 Deventer, died 17 Aug 1942 Auschwitz, Polen, son of Simon van Spiegel and Rosette Rubens
Gift '38 10,-
Actie'39
Actie juli '40 50,-
Actie '41 vlgs. Richtlijnen 50,-
Bijdragen '42 - '43 Notitie (NIOD) in mei: had al 50,- voldaan; heeft nu zijn aanvulling betaald.
De tweede helft voor 1942/43 op naam van mevr. M. van Spiegel-Rubens:
49,50 (NIG nr. 54)

Afgaande op de lijst van synagogebezoekers van ca. 1925 en de link met de boekhouder S.M. van Spiegel (zie het adres) bestond er wel een familieband met de expediteur Max van Spiegel in de St. Jurrienstraat en met de bedrijfsleider I.M. van Spiege l in de Hoge Hondstraat. M.S. van Spiegel staat vermeld op een lijst van synagogebezoekers van ca. 1925/30 samen met I.M. (Isaac), H.M (Hijman), A.M., S.M. (zijn zoon Simon Meyer) en Marcus van Spiegel.

Meyer S. van Spiegel had eerst een slagerij in de Nieuwstraat (hier was zijn neef Aaron uit Twello de slagerij begonnen); in 1930 vestigde Levie de Leeuw hier een bakkerij. Wat ging Meyer van Spiegel toen doen? Meyer van Spiegel (1878), van beroe p slager. Hij moet echter in 1930 zijn slagerij aan de Nieuwstraat (nr. 74) hebben verkocht aan bakker Louis de Leeuw, hoewel hij daar zelf nog tot 1938 is blijven wonen (boven de bakkerij?). Waar hij na 1930 werkte, weet ik niet. Waarschijnlij k was hij gestopt met werken.

M. van Spiegel Szn was voorzitter van de Mannenafdeling van Gemiloes Chasodiem vanaf 1899 (in 1932 161 leden; in 1937). In 1932, bij het 40-jarig bestaan van de sjoel, heeft hij een stukje in het NIW geschreven.

Hij was in 1915 kiesgerechtigd lid van de Joodse Gemeente in Deventer en betaalde een bijdrage van 11,44. Hij stelde zich niet verkiesbaar.

Meyer S. van Spiegel was in 1917 lid van de feestcommissie voor de herdenking van het 25-jarig bestaan van de synagoge. In 1928 was er een feestelijke afsluitende studiedag; Meyer S. van Spiegel was er toen ook. Hij was in die tijd lid van de kerk enraad van de Joodse Gemeente in Deventer. Ook was hij weer voorzitter van de feestcommissie tijdens de feestelijke herdenking van het 40-jarig bestaan van de synagoge in 1932. Namens Gemiloes Chasodiem voerde hij het woord De vereniging bood gebr andschilderde ramen met de twaalf stammen van Israèel, waarin de eenheid van de stammen werd gesymboliseerd, aan. In 1934 vierde hij zijn 25-jarig jubileum als voorzitter van Gemiloes Chasodiem.

In 1937 collecteerde hij en vroeg leningen voor Jeschiewous (jesjiwot, enk. jesjiwa, academies voor rabbijnse studies), ziekenhuizen e.a. in het buitenland. De bijdragen lopen terug (crisisjaren). (NIG nr. 61, jaarverslag kerkenraad over 1937 ) In 1941 werd Meijer van Spiegel, Nieuwstraat 74, door de Joodse Raad aangeslagen voor 50,-. (Hij was echter al eerder verhuisd naar de Brinkpoortstraat; misschien liep men bij de Joodse Raad achter met het adressenbestand; misschien was hij te rugverhuisd naar de Nieuwstraat).

Hij was zelf lid van de afdeling Deventer van de Joodse Raad. Hij betaalde in 1942 50,- belasting aan de Joodse Raad: dit wijst op een redelijke welstand.

In mei 1942 is Meyer van Spiegel ondergedoken (Notulen kerkenraad). Op een namenlijst van de Deventer politie staat dat hij niet in zijn woning verblijft: 'gearresteerd door de politie'. (SAD, Politiearchief nr. 843, doos 502) Op 17 augustus 194 2 is Meyer van Spiegel als een van de eerste Deventenaren in Auschwitz omgebracht. Dat feit was toen in Nederland nog niet bekend: zijn vrouw wordt nog mevr. M. van Spiegel genoemd en niet weduwe.
Married 3 Aug 1904 Amersfoort to:
Esperance Louise Rubens, birth 16 Feb 1873 Amsterdam, died 4 Jun 1943 Sobibor, Polen, daughter of Hartog Meijer Rubens and Doortje Benedictus Dusnus
Andere huisgenoten:
Schoonmoeder Doortje Rubens-Dusnus (Wd. Hartog Meijer Rubens)

Schoonzuster Branca Strausz-Rubens

Documentatie: Meyer S. staat op foto blz 56, 114; Branca op DJT-foto blz 75, vB. 'Over de Nieuwstraat gesproken' van H. Korteling, waar het gaat om de bakkerij De Leeuw. Foto A. Toncman, echtgenoot dochter Esther, blz. 40 'Weinigen van velen. Not ulenboek 1940-1942', Dirk Mulder e.a. 1995 (in EHC);
Verslag Gemiloes Chasodiem olv voorzitter M.S. van Spiegel in NIW 8-7-1927.
Verslag Gemiloes Chasodiem olv president M. van Spiegel in NIW 27-11-1931
Meijer heeft stuk geschreven over Gemiloeth Gasodiem tbv 40-jarig bestaan synagoge in NIW 12-8-1932:
Persbericht over 25-jarig jubileum als voorzitter van Gemiloes Chasodiem van M.S. van Spiegel in NIW 16-11-1934:
Verlovingsaank. Esther van Spiegel (Nieuwstr 74) en Abraham Toncman (Oude Pekela) in NIW 30-10-1936:
Vergadering Gemiloes Chasodiem olv President M.S. van Spiegel in NIW 24-12-1937
Over Esther van Spiegel en Abraham Toncman in kahilla Pekela in NIW 24-12-1965:

1) Rosette van Spiegel, alias: Rozet, birth 24 MEI 1905 Deventer, died 4 Jun 1943 Sobibor, Polen, occupation: Kantoorbediende, correspondente
Rosette (Rozet) van Spiegel werkte in 1940 en 1941 als secretaresse voor het armbestuur van de Joodse Gemeente in Deventer. Zij staat in jm.nl aangeduid als 'correspondente'. Zij woonde in 1942 nog bij haar vader.

2) Esther van Spiegel, birth 7 Sep 1906 Deventer, died 12 Feb 1943 Auschwitz, Polen to:
Abraham Toncman, birth 16 Jun 1905 Oss, died 30 Apr 1943 Auschwitz, Polen, occupation: Godsdienstonderwijzer

3) Simon Meyer van Spiegel, alias: Semmie, birth 26 Dec 1910 Deventer, died 16 Jul 1943 Sobibor, Polen, occupation: Boekhouder vleeswarenfabriek, Hoofd van de Joodse School in Deventer
Gift '38 10,-
Actie'39
Actie juli '40 50,- (NIG nr. 54)
33,- (nov.)
Actie '41 vlgs. Richtlijnen 188,- (hiervan heeft hij in juli 50,- voldaan)
Bijdragen '42 - '43 188,- / 2e helft voorlopig vrijgesteld.
Voor 1942/43 toch 4,20 (NIG nr. 54)

S.M. van Spiegel vermeld op een lijst van synagogebezoekers van ca. 1925/30 samen met I.M.(Isaac), H.M (Hijman), A.M., M.S. en Marcus van Spiegel. Waarschijnlijk was hij Simon Meyer.

S. van Spiegel is geslaagd voor HBS Deventer in 1927.

Simon had in 1942 een functie bij het begrafeniswezen. S.M. van Spiegel, de boekhouder, wordt op 27 jan. 1943 vermeld als voormalig lid van het schoolbestuur van de Joodse School. Op dat moment is hij al 'geèevacueerd' (SAD, arch. NIG nr. 26). to:
Marianne Gosschalk, birth 8 OKT 1907 Deventer, died 16 Jul 1943 Sobibor, Polen, occupation: Winkeljuffrouw, daughter of Louis Gosschalk and Sara Snatager
Louis was donateur van de Joodsche Deventer Jeugdvereniging Tikwas Jisroeil en Marianne was lid en penningmeester in 1928 en commisaresse in 1929.

Gezinssamenstelling in 1942: vr. Marianne Gosschalk (8-10-07), dr. EspÔerance (10-2-40), pleegdochter Lieselotte Michel (5-7-26), schoonmoeder Sara Gosschalk-Snatager (26-9-66).

Lieselotte doorgestreept : inmiddels het huis uit?

Marianne Gosschalk speelde mee in de Deventer Joodsche Tooneelvereeniging.

4) Branca van Spiegel, birth 10 OKT 1914 Deventer, died 12 Feb 1943 Auschwitz, Polen, occupation: Steno-typiste, ,hulp in de huishouding
Branca van Spiegel is 3/34 naar Utrecht vertrokken, kwam 7/34 weer naar Deventer, vertrok 12/36 naar Rotterdam, Beatrijsstraat 32b, keerde 9/38 terug naar huis om 1/39 te verhuizen naar Koningsweg 31 in 's-Hertogenbosch. Zij was hulp in de huisho uding. Op een lijst van de Joodse Raad van 1942 staat zij als dochter en huisgenoot van Meijer van Spiegel genoemd, maar weer doorgestreept. Zij moet in of vÔoÔor augustus 1942 naar Amsterdam, Albrecht Duererstraat 1 I verhuisd zijn. (jm.nl en SAD , Politiearchief nr. 843, doos 502). Zij was hulp in de huishouding. (jm.nl)

Main index A-Z